Çölyak Hastalığı Nedir?

Çölyak hastalığı glutenin incebararsağı otoimmun mekanızmayla etkileyerek birçok organda sorun oluşturup düzelmeyen ishal, karın ağrısı, iştahsızlık, kilo alamama, kilo kaybı, kusma, kabızlık, kansızlık gibi belirtiler gösteren hastalığa Çölyak hastalığa denilir

Çölyak hastalığı nedir ve ne sıklıkta görülür?

Genetik yatkınlığı olanlarda buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahıl ve tahıl ürünlerinde bulanan glüten proteinine karşı duyarlılık sonucu gelişen ve ince bağırsakta enflamasyona neden olarak birçok organı etkileyebilen, uzun süren veya düzelmeyen ishal, karın ağrısı, iştahsızlık, kilo alamama, kilo kaybı, kusma, kabızlık, kansızlık gibi belirtiler gösteren hastalığa Çölyak hastalığı denilir. Çölyak hastalığı her 100 çocuktan birinde görülmektedir.

Ne sıklıkta görülmektedir?

Çölyak hastalığı her 100 çocuktan birinde görülmektedir.

Bulaşıcı mıdır?

Çölyak hastalıı bulaşıcı bir hastalık değildir. Genetik bir hastalıktır. Bir kişiden diğer bir kişiye temasla geçmez.

Çölyak hastalığının belirtileri nelerdir?

Çölyak hastalığı belirtileri genellikle bebeklere ek gıda olarak tahıl ve tahıl ürünleri başlandıktan sonra ortaya çıkmaktadır. Çölyak hastalığında en sık görülen belirtiler; uzun süren veya düzelmeyen ishal, tekrarlayan sürekli karın ağrısı, karında şişlik, iştahsızlık, kilo alamama, kilo kaybı, boy kısalığı, kusma, kabızlık, kansızlık, ergenlikte gecikme ve bazen de kemik erimesi gibi belirtilerle kendini göstermektedir.

Çölyak hastalığna bağlı B12, D vitamini, folik asit, demir eksikliklerine neden olabilir.

Karaciğer enzimlerinde yükselme, kemikte zayıflık, ergenlik gecikmesine ve bağırsak tümörleri gelişmesine neden olabilmektedir.

Çölyak hastalığı bazen de hiç belirti vermez ve kandan yapılan tarama testlerinden teşhis konulmaktadır.

Çölyak hastalığı hangi hastalıklarla birlikte görülme riski yüksektir?

Çölyak hastalığı diyabet hastalığı, tiroid hastalıkları ve bazı bağışık sistem hastalıkları ile birlikte olma eğilimi yüksektir. Bu nedenle Çölyak hastalığı olanlarda bu hastalıklar da incelenmesinde fayda vardır. Ailede Çölyak hastalığı olanlarda Çölyak hastalığı olma olasılığı da yüksektir.

Teşhisi nasıl konulur?

Çölyak hastalığı tanısında öykü ve belirtiler çok önemlidir. Çölyak hastalığı belirtileri olan çocuklarda ve yetişkinlerde öncelikle kan tetkikleri yapılır ve tetkiklerde sorun olanlarda endoskopi yapılarak bağırsak biyopsi alınarak teşhis konulmaktadır.

Çölyak hastalığı tedavisi nasıl yapılır?

Çölyak hastalığı tedavisinde en önemli nokta glütensiz diyettir. Glutensiz diyette buğday, arpa, çavdar, yulaf içeren tahıllara karşı diyet yapılmalıdır.

Çölyak hastalığında hangi gıdalara karşı diyet yapılmalıdır?

Çölyak hastalığı diyetinde buğday, arpa, çavdar, yulaf içeren tahıllara karşı diyet yapılmalıdır. Özellikle bu tahıllarla yapılmış;

Un, bulgur, irmik, makarna, şehriye, kuskus, ekmek, kek, pasta, kurabiye, bisküvi, börek, çörek, gofret, kraker, külahlı dondurma, unlu tatlılar, glüten içeren hazır salça, ketçap, un ilave edilen çorbalar, soslar, tarhana, yarma gibi), galata ununa veya una batırılarak kızartılmış tavuk, balık gibi et ürünleri, malt kullanılan içecekler, glüten içeren hazır çorbalar, köfte tüketilmemelidir.

Bunun dışında sirke, çikolata, puding, sakız, ketçap, mayonez ve dondurma gibi besinlerin bazılarında glüten bulunmaktadır.

Çölyak hastaları için riskli gıdalar ise modifiye nişasta, dekstrin, aroma vericiler, hidolize bitkisel protein, hidrolize sebze proteini, soslar, baharatlı besinler, glüten içermez ibaresi olmayan paketli besinler risklidir.

Ayrıca ilaç ve kozmetikler, temizlik malzemeleri, oyun hamurları gibi ürünlerde de glüten bulunabilmektedir.

Çölyak hastaları mutlaka etiket okuma alışkanlığı kazanmalı ve glüten içermez ibaresini görmelidir. Çölyak hastalığında diyet ömürboyu devam etmelidir.

 Çölyak hastaları hangi gıdaları tüketebilir?

Çölyak hastaları et, balık, süt ve süt ürünleri, yumurta, kuru baklagiller, pirinç, mısır, meyva ve sebzeleri tüketebilir. Ancak bu besinlerin pişirme sırasında glüten içeren besinlerle karıştırılmaması veya temas etmemesi sağlanmalıdır.

Çölyak hastaları diyet yapmazsa ne gibi sorunlar olur?

Çölyak hastaları diyete dikkat etmediği takdirde bağırsak problemleri artacak ve bağırsaktan besinlerin emilimi bozularak kilo almada yetersizlik, vitamin eksiklikleri ortaya çıkacak, ergenliğe girmemiş çocukların ergenliğe girmesi zorlaşacak, karın ağrısı, ishal, kabızlık gibi belirtiler devam edecektir.

Çölyak Hastalarının Yapması Gereken Diyet